Mật mía là một loại gia vị quan trọng không thể thiếu trong nhiều món ăn truyền thống Việt Nam. Trong bài viết này, kienthucdoisong.info sẽ giới thiệu về mật mía và chia sẻ một số công thức nấu ăn ngon từ loại gia vị này. Hãy cùng tham khảo để biết thêm chi tiết nhé.
Mật mía là gì?
Mật mía là một loại chất lỏng được sản xuất từ nước mía sau khi được chưng cất, còn gọi là kéo mật. Trạng thái của đường mật tương tự như mật ong, có dạng siro, màu vàng óng ánh và vị ngọt.
Tại Việt Nam, sản xuất mật mía là một ngành nghề truyền thống ở nhiều vùng nông thôn, đặc biệt là ở khu vực trung du phía Bắc và các tỉnh Nghệ An, Thanh Hóa. Mật mía Nghệ An là đặc sản nổi tiếng được nhiều người ưa chuộng.
Mật mía có thể được sử dụng thay cho đường trắng tinh luyện trong chế biến món ăn cần đến vị ngọt, như làm bánh, làm kẹo, nấu chè,… Nó không chỉ là một loại đường thô có vị ngọt thanh giúp cho món ăn trở nên ngon và hấp dẫn hơn, mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Theo Đông y, mật mía có thể hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến đường hô hấp và hệ tiêu hóa.
Cách nấu mật mía
Cách làm mật mía trải qua 3 công đoạn chính:
Ép nước mía
Sau khi thu hoạch mía, người ta tiến hành tách lá, làm sạch và ép mía để thu được nước. Trước đây, người dân thường sử dụng sức lao động của trâu bò để ép mía và lấy nước mía.
Tuy nhiên, hiện nay, người dân có xu hướng sử dụng các máy ép mía để tiết kiệm thời gian và tăng năng suất ép nước mía.
Chưng cất nước mía
Quá trình chưng cất nước mía kéo dài từ 10 đến 12 giờ, bao gồm đun nước mía trong một chảo gang trên ngọn lửa nhỏ.
Người nấu có thể điều chỉnh lượng nước mía và vớt bọt liên tục để tạo ra mật mía có màu sắc hấp dẫn và hương vị thơm ngon nhất, phụ thuộc vào bí quyết của họ. Tuy nhiên, việc điều chỉnh ngọn lửa cũng rất quan trọng để đảm bảo chất lượng tốt của mật mía.
Lóng mật mía
Đây là giai đoạn giúp cho mật mía trở nên trong suốt hơn và loại bỏ các cặn bã. Thông thường, người dân sử dụng một tấm vải lớn để lọc mật.
Mật mía dùng để làm gì?
Với nhiều đặc tính tuyệt vời, mật mía được sử dụng để chế biến nhiều món ăn và tạo nước chấm cho các loại bánh.
Ở miền Bắc, mật mía được sử dụng trong các loại bánh ngọt như bánh trùng, bánh chay, sủi dìn và cả bánh chưng.
Người dân ở khu vực Nghệ An và Hà Tĩnh sử dụng mật mía trong các món kho, món ngọt và nước chấm cho các món ăn.
Trong khi đó, ở miền Trung, mật mía được dùng để chế biến các món bánh chưng, bánh gai và chè lam.
Ở miền Nam, mật mía có thể thay thế đường kính hoặc mật ong trong các món ăn.
Mật mía bán ở đâu?
Việc tìm mua mật mía Nghệ An trên thị trường, bao gồm chợ, siêu thị, cửa hàng thực phẩm và các trang mạng điện tử, không phải là điều quá khó khăn.
Giá của mật mía thường dao động từ 30 đến 50 nghìn đồng mỗi lít tùy thuộc vào nơi bán. Để bảo quản mật mía, bạn có thể làm tương tự như với mật ong. Chia nhỏ mật mía thành các phần vừa đủ và bỏ vào hũ thủy tinh hoặc lọ sứ. Tránh sử dụng can nhựa vì có thể làm cho mật mía chua. Để giữ cho mật mía tươi mới, bạn nên để chúng ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp và khu vực nóng như bếp nấu ăn.
Ngoài ra, bạn cũng nên tránh di chuyển, lắc hoặc khuấy chai mật mía để tránh làm cho mật mía sủi bọt và hỏng nhanh chóng. Mật mía có thể được bảo quản trong vòng 1 năm.
Món ăn từ mật mía
Đồ ăn từ mật mía kết tinh của vùng đất Nghệ có đặc trưng mặn, ngọt, đắng, cay, phản ánh tình cảm sâu sắc của người dân địa phương. Dưới đây là một số món ăn đơn giản từ mật mía ngon được giới thiệu để các bạn tham khảo.
Bắp bò kho mật mía
Chuẩn bị nguyên liệu:
– Bắp bò hoặc gân bò.
– Nước chè xanh hãm để rửa thịt bò giúp khử mùi tành.
– Gia vị: nước mắm, mật mía, gừng, hoa hồi, tỏi, sả, quế, ớt bột, ớt tươi, hạt tiêu, dầu điều, hành khô.
Cách làm:
– Để kho thịt bò ngon, trước tiên bạn cần rửa sạch lá chè và vò chúng cùng nước sôi để lấy nước ngâm thịt bò. Nước chè có tác dụng khử mùi hôi của thịt bò rất tốt. Sau đó, bạn nên thấm thật khô thịt.
– Để ướp thịt, bạn có thể sử dụng các gia vị phù hợp và để trong tủ lạnh ít nhất 2 giờ hoặc tốt nhất là qua đêm.
– Khi kho thịt bò, cần kho 2 lần để giúp thịt săn chắc và đậm đà. Lần kho đầu tiên giúp cho gân bò co lại và lần thứ hai giúp ngấm sâu và rút gia vị vào thịt.
– Khi ăn, thịt bò kho có màu vàng nâu, vị mặn, ngọt, cay hài hòa, thơm mùi gừng, mật mía. Món này phù hợp để dùng trong dịp Tết Nguyên đán, ăn cùng bánh chưng, xôi hay cơm nóng.
Cá kho mật mía
–Cá có thịt đặc, được ngâm trong nước sốt đậm đà vị mặn ngọt cay, là món ăn hoàn hảo để thưởng thức trong một ngày nắng.
Nguyên liệu:
– Cá nục.
– Gia vị: mật mía, gừng, ớt khô, hành tăm, lá chè, nước mắm, hạt nêm, hạt tiêu, mỡ/dầu ăn.
Cách làm:
– Đầu tiên, ta cần làm sạch cá nục, sau đó cắt thành từng khúc vừa ăn và rửa lại cho sạch. Cá sau đó được chiên sơ trên các mặt để không bị nát khi kho.
– Sau đó, ta sẽ lót đáy nồi bằng lá chè xanh và gừng thái lát, rồi xếp các khúc cá lên trên. Cá sẽ được ướp với gia vị trong 30 phút trước khi đem kho.
– Để kho cá, ta sẽ thêm nước nóng vào nồi và kho lửa lớn trong 5 phút, sau đó cho mật mía vào, hạ lửa và kho nhỏ lửa trong 30 phút. Khi cá đã nguội, ta sẽ kho lửa lần 2 cho đến khi nước kho sánh keo lại và cá săn chắc. Cuối cùng, ta rắc thêm hạt tiêu và tắt bếp.
– Khi đã hoàn thành, cá nục sẽ có màu nâu đỏ đẹp mắt, thịt săn chắc và vị mặn ngọt cay quyện lại thành hương vị đậm đà và hấp dẫn. Khi ăn cùng với cơm nóng, thực khách sẽ cảm nhận được sự tuyệt vời của món ăn này.
Bánh ngào mật mía
– Bánh ngào là món tráng miệng được làm từ bột nếp và mật mía với độ dẻo và vị ngọt thanh đặc trưng, tạo nên hương vị tuyệt vời không thể quên. Đây là một món đặc sản của vùng đất Nghệ An, khi thưởng thức ai cũng sẽ bị cuốn hút và yêu thích.
Nguyên liệu:
– 200g bột nếp
– 200ml mật mía
– 70g gừng
– Vừng trắng rang
– Gia vị: muối, dầu ăn
Cách làm:
– Công thức để làm bánh ngào bao gồm sử dụng 200g bột nếp, pha chung với 5 muỗng canh muối, 1 muỗng canh dầu ăn và 120ml nước sôi. Sau đó, khuấy đều cho đến khi bột không dính tay, phủ bột bằng một lớp túi nilon và để bột nghỉ trong khoảng 10 phút.
– Gừng được chuẩn bị bằng cách rửa sạch và bóc vỏ, sau đó cắt thành sợi mỏng và ngâm trong nước muối khoảng 10 phút để giảm vị cay. Bột được nhào lại và chia thành những phần nhỏ để tạo hình cho bánh ngào, có thể là hình viên tròn hoặc hình thuôn dài tuỳ theo sở thích.
– Thêm khoảng 1 lít nước vào nồi và đun cho sôi. Sau đó, thả từng viên bánh ngào vào nồi để luộc. Để bánh không bị dính vào nồi, hãy thường xuyên khuấy đều và điều chỉnh lửa vừa.
– Khi bánh ngào nổi lên trên mặt nước, nghĩa là bánh đã chín. Tiếp tục để bánh trong nồi khoảng 1-2 phút nữa rồi vớt ra và cho vào nước lạnh để bánh không dính lại với nhau.
– Cho vào nồi 500ml nước, 200ml mật mía và gừng thái sợi. Nấu đến khi hỗn hợp sôi, sau đó giảm lửa vừa và nấu thêm khoảng 2 phút. Tiếp theo, cho phần bánh vào và nấu tiếp trong khoảng 5 phút trước khi tắt bếp. Hãy vớt bọt ra thường xuyên để nước mật sạch.
– Cuối cùng, múc bánh ngào và nước mật mía ra bát và trang trí thêm vài sợi gừng cắt nhỏ và mè trắng đã rang lên. Với sự dẻo dai của bánh, hương vị ngọt thanh của mật mía và mùi thơm của gừng và mè trắng, đây là món ăn làm cho ai cũng thích thú.
Đó là một số thông tin cơ bản về món ăn mật mía mà Kiến thức đời sống muốn giới thiệu tới các bạn. Hy vọng rằng với những gợi ý trên, bạn sẽ có thêm ý tưởng cho bữa ăn cuối tuần cùng gia đình. Chúc bạn thành công trong việc thực hiện và có những bữa ăn vui vẻ bên người thân.
